Illegale drugs

Hoe alomtegenwoordig en goed gekend alcohol in onze maatschappij ook is, des te meer vragen roepen illegale drugs bij veel mensen op. Drugs zoals cannabis en cocaïne halen regelmatig de media. Ook heroïne en xtc zijn bij de meeste mensen bekend.

Maar voor sommige andere is dat veel minder het geval. Dat is begrijpelijk. Het gaat tenslotte over een hele resem van stoffen die sterk van elkaar kunnen verschillen qua effecten, vorm en uiterlijk. De ene drug wordt gerookt of ingeademd, de andere gedronken of geslikt, sommige kunnen worden geïnjecteerd. Vaak worden ook allerlei straattermen gebruikt om drugs te benoemen. Denk maar aan weed, bollen, bruine of witte. Sommige drugs hebben een plantaardige oorsprong en andere worden synthetisch aangemaakt.

Illegale drugs kunnen ruwweg drie soorten effecten hebben. Ze kunnen door hun verdovende werking voor een roes zorgen of ze kunnen net een oppeppend effect hebben. Andere drugs zorgen er dan weer voor dat je waarnemingen beïnvloed en vervormd raken waardoor je bijvoorbeeld hallucinaties kan krijgen. En om het nog ingewikkelder te maken zijn er ook drugs die – al dan niet naargelang de dosis – verschillende van deze effecten combineren.

Die diverse effecten, verschillende manieren van gebruik en nog tal van andere factoren maken het moeilijk om een klare kijk op illegale drugs te hebben. Goed geïnformeerd zijn, kan een eerste belangrijke stap zijn om problemen te voorkomen. Want uiteraard is het gebruik van illegale drugs, net als dat van drank, pillen of gokken nooit zonder risico is. Zoals steeds geldt: wie geen risico’s wil lopen, gebruikt ze beter niet.

Wil je jezelf beter informeren? 

De Druglijn biedt bevattelijk informatie in haar Drugs ABC.

Wanneer iemand niet meer zonder illegale drugs kan, leidt dat tot gedrag en problemen die op zich niet zoveel verschillen van alcohol-, medicatie- of gokproblemen. De drang om ze te gebruiken kan iemands hele denken, doen en laten gaan domineren. De drang wordt een dwang waarbij men de controle en keuzevrijheid verliest. Net zoals bij alcohol, kan bij sommige illegale drugs je lichaam op een bepaalde dosis ingesteld raken en meer en meer nodig hebben om nog een roes te ervaren. Het plotse stoppen of minderen met sommige drugs kan lichamelijke klachten, onrust en sombere gedachten uitlokken. Afhankelijk van drug tot drug kan zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid er erg onder gaan lijden. Ook de schade aan relaties kan groot zijn en tal van sociale problemen kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld problemen op school en op het werk of financiële problemen maar ook problemen met politie en het gerecht. Een groot verschil tussen illegale drugs en bijvoorbeeld alcohol of gokken is immers dat ze bij wet verboden zijn. 

Het onderwerp ‘illegale drugs’ roept sowieso veel emoties op. Er bestaan enerzijds sterk uitgesproken meningen en opvattingen over maar anderzijds ook veel twijfel en onzekerheid over hoe met die drugs om te gaan. Zo merk je bijvoorbeeld dat er wel eens wordt geschermd met de begrippen softdrugs en harddrugs. Dat verwijst naar verschillen in wetgeving in Nederland en naar verschillen in de risico’s tussen verschillende drugs. Maar tegelijk wordt dat onderscheid gehanteerd in discussies waarbij de risico’s van het gebruik van de ene potentiële schadelijke stof wordt goedgepraat door ze te vergelijken met een andere. Het is daarom veel zinvoller om te denken en praten in termen van soft en hard gebruik. Iemand die bijvoorbeeld af en toe cannabis rookt of een glas alcohol drinkt, gebruikt die op een zachte manier. Omgekeerd kan je spreken van hard gebruik als iemand veel (tegelijk) of regelmatig gebruikt. Iemand die zich bijvoorbeeld niet goed in z’n vel kan voelen zonder om de paar uur cannabis te gebruiken of alcohol te drinken, gebruikt op een harde manier. Idem voor iemand die een zodanige hoeveelheid gebruikt dat hij of zij daarmee negatieve gevoelens of kopzorgen tijdelijk ‘wegblowt’ of ‘verdrinkt’. 

Een andere misvatting is dat synthetische drugs bij voorbaat gevaarlijker zouden zijn dan illegale drugs van natuurlijke oorsprong. De oorsprong van een drug wil echter weinig zeggen over de mogelijke risico’s. Want ook in de natuur komen stoffen voor die heel schadelijk kunnen zijn. Het is dus een misvatting om te denken dat wat natuurlijk is bij voorbaat veiliger of gezonder is. Het is overigens ook zo dat veel bekende illegale drugs in mindere of meerdere mate een natuurlijke oorsprong hebben. Heroïne komt in oorsprong van de papaverplant en cocaïne van de cocaplant, om maar twee voorbeelden te geven. Overigens hebben veel illegale drugs ook een verleden als medicijn of worden ze soms nog medisch gebruikt (denk aan amfetamines of ketamine). Ook dat maakt ze uiteraard niet veilig.

Beter dan allerlei roesmiddelen (legaal of illegaal) met elkaar te vergelijken, is het om stil te staan bij de impact en mogelijke risico’s die ze concreet voor iemand hebben of kunnen hebben. Die worden telkens bepaald door niet alleen het roesmiddel zelf, maar evenzeer door de kenmerken en eigenschappen van die persoon zelf en ook nog eens door de omgeving, de context en de omstandigheden van het gebruik. Meer daarover lees je hier.

Ondanks de vele gelijkenissen in de effecten en mogelijke problemen met legale roesmiddelen, is de beeldvorming over illegale drugs veel donkerder gekleurd. Illegale drugs en bij uitbreiding mensen die ze gebruiken worden veel vaker als gevaarlijk(er), verslavend(er), oncontroleerbaarder, … beschouwd. Het is belangrijk om te blijven beseffen dat iemand misschien wel de keuze maakt om illegale drugs te gebruiken (net zoals anderen ervoor kiezen om alcohol te drinken of te gokken) maar dat niemand er voor kiest om daarmee in de problemen te komen. Wanneer het beeld van iemand die illegale drugs gebruikt verengd wordt tot dat gebruik of tot diens probleem, wordt het praten en het eventuele zoeken naar oplossingen alleen maar moeilijker. Het stigma kan bemoeilijken dat iemand problemen toegeeft en bij uitbreiding hulp zoekt. Niet alleen in het belang van de betrokkenen zelf, maar ook voor gezins- en familieleden die vaak mee gebukt gaan onder schaamte en onterechte schuldgevoelens is het daarom belangrijk dat illegale drugs bespreekbaarder worden.