Zolang ons leven min of meer gesmeerd loopt, we succes hebben, onze carrière een vliegende start neemt en alles ook relatiegewijs vrij goed mee zit, laten mensen zich door het leven op sleeptouw nemen, zegt Dirk De Wachter in een gesprek met Thomas Vanderveken op Canvas. "Het moderne leven hangt aaneen van de kicks en wordt voortgestuwd door een continue zoektocht naar genot."
Dat impulsief streven naar altijd maar meer en altijd maar beter, zorgt er volgens hem voor dat mensen hun zin in het leven verliezen. "Dat was al zo bij modernisten als Alfred Döblin en James Joyce en bij de postmoderne mens is dat nog harder het geval."
Maakbaarheid
"De samenleving is intollerant voor ongeluk en afwijking: het wordt weggeveegd, onder de noemer psychiatrie tussen vier muren weggestoken"
Een van de grootste problemen waar onze samenleving mee kampt is volgens De Wachter dan ook de illusie van maakbaarheid: de idee dat we voor de volle honderd procent zelf in staat zijn ons eigen geluk te maken. "Die al te optimistische ingesteldheid heeft natuurlijk ook een zware keerzijde", zegt hij. "Wanneer we niet slagen in het leven, dan is ook dat volledig onze eigen schuld. Dan worden we door de intollerante samenleving aan de kant geschoven en bestempeld als losers, of erger nog als kwetsbare mensen of psychiatrische patiënten."
Kwetsbaarheid
"Door mensen die het leven niet meer aankunnen, mijn kantoortje binnen te schuiven hoeft de samenleving haar eigen fouten niet onder ogen te zien"
"Mensen bekijken kwetsbaarheid als iets slechts, iets dat gevaarlijk is", gaat hij verder. Dat doen we blijkbaar, omdat we er bang voor zijn. "Mensen herkennen in psychiatrische patiënten vaak een stuk van zichzelf, een stuk dat ze liever niet zien. In feite zijn we allemaal psychiatrische patiënten", stelt hij. "Wat zogenaamd normale mensen doen is hun 'patiëntigheid' ontkennen. Liever dan haar eigen fouten en zwaktes te onderkennen, duwt de samenleving al wat er misgaat overboord en kleeft er diagnostisch een psychiatrisch labeltje op."
Nochtans is kwetsbaarheid volgens De Wachter net een van de grootste talenten van de mens. "Kwetsbaar durven zijn opent de weg naar contact en verbinding met de mensen om ons heen", zegt hij. Kwetsbaar mogen en durven zijn zou dan ook wat meer in ons dagelijks leven ingebeiteld moeten worden. "Die kwetsbaarheid moet in de harde wereld van vandaag weliswaar wat omzwachteld worden, maar ze mag er zeker zijn."
"Wat normale mensen in feite doen is hun eigen 'patiëntigheid' ontkennen"
Liefde als onmogelijk verlangen
Vooral in de liefde komt het er blijkbaar op aan kwetsbaarheid onder de arm te durven nemen. "Liefde en geluk zijn in onze samenleving een gegeerd goed geworden, iets dat iedereen per definitie najaagt. Het niet hebben ervan, wordt als een soort taboe beschouwd." Paradoxaal genoeg laat de liefde zich echter pas zien, als ze niet nagestreefd wordt.
"Liefde kan niet gezegd worden, enkel gesuggereerd. Ze moet duister en onzichtbaar blijven"
Liefde is volgens De Wachter dan ook een onmogelijk verlangen. "Liefde kan niet gezegd worden, ze kan alleen maar gesuggereerd worden, ze moet duister en onzichtbaar blijven, van zodra ze aan het licht komt, verdwijnt ze."
Om een duurzame en gelukkige relatie te onderhouden, moeten we volgens de psychiater dan ook vooral niet teveel naar de liefde verlangen. "Liefde zit in de gewonigheid, je samen kunnen vervelen, elkaars fouten en eigenzinnigheden kunnen aanvaarden, en elkaar vooral niet proberen te veranderen", zegt hij.
Verveling
Een gezonde portie verveling is volgens De Wachter dan ook essentieel voor een vervullend leven. "Het niet voortdurend druk en impulsief bezig moeten zijn geeft het individu de kans een innerlijke rust te ontdekken." Tussen individuen zorgt ongedwongen verveling dan weer net voor verbinding.
"Die momenten waarop de verveling niet vervelend is, zoals samen in de wagen zitten, uren aan één stuk zonder iets te zeggen, die moeten we koesteren."
