Risicofactoren

Hoe krijg je een psychische aandoening? De rechtstreekse oorzaak is niet altijd zo duidelijk omdat er altijd een combinatie van factoren aan de basis ligt. Psychische problemen zijn veelal begrijpelijke menselijke reacties op specifieke situaties en zijn niet zomaar enkel een biomedische, genetische, neurologische reactie of een ziekte van de hersenen.

Maar een aantal risicofactoren kan een bepalende rol spelen. Bijvoorbeeld je genetische voorgeschiedenis, je persoonlijkheid, ingrijpende gebeurtenissen in je leven, je leeftijd, de duur van sommige klachten, je (over)gevoeligheid voor prikkels, of je ouders psychische problemen hebben ... 

Bio, psycho en sociaal

Dit ingewikkelde samenspel van factoren noemen artsen en psychologen het bio-psycho-sociaal model. Sociale factoren zijn bijvoorbeeld je levensomstandigheden, conflicten op het werk, eenzaamheid, enzovoort. Psychologische factoren hebben te maken met je persoonlijkheid en hoe je omgaat met de dingen die in je leven gebeuren. Biologische factoren verwijzen dan weer naar aanleg en erfelijkheid, je lichamelijke conditie, je voeding ...

Beschermende factoren

Een aantal beschermende omstandigheden kan maken dat een psychische aandoening toch geen probleem wordt. Hoe je zelf naar je aandoening kijkt en ermee omgaat is er een van. Een begripvolle omgeving is ook een beschermende factor. Het is belangrijk dat je omringd wordt door mensen die je in de eerste plaats blijven zien als de persoon die je bent. Maar ook intelligentie, veerkracht, sociale omkadering (praktisch en emotioneel), sociale vaardigheden, humor … kunnen voor meer draagkracht zorgen. 

Evenwicht

Een psychische aandoening ontstaat vaak wanneer er geen evenwicht meer is tussen wat je aankan (draagkracht) en de last die je op je schouders draagt (draaglast). Dat evenwicht ligt voor iedereen anders, want elke persoon is op zijn eigen manier kwetsbaar. Via de Balkmetafoor kan je die lasten en krachten in kaart brengen.

Als je met psychische problemen te maken krijgt, heb je het gevoel dat je ‘jezelf niet meer bent’. Je gaat je anders voelen, anders gedragen, de omgang met anderen wordt moeilijk, je kan nog moeilijk genieten of ontspannen.

Psychische problemen grijpen in op je dagelijkse leven. Hoe meer dit gebeurt, hoe meer last mensen krijgen van deze problemen. Gaan werken, boodschappen doen, de kinderen opvoeden: alle dagelijkse bekommernissen worden een levensgroot probleem. Dan is het misschien tijd om hulp te zoeken?