Psychotherapeutische richtingen

Sommige soorten therapie werken beter bij bepaalde aandoeningen dan andere. De meeste therapeuten gebruiken daarom een mix van de verschillende technieken, naargelang de cliënt en de problematiek van deze persoon. 

Vier grote richtingen

Er zijn vier grote stromingen in de psychotherapie: 1. de psychoanalyse, 2. de gedragstherapie, 3. de ervaringsgerichte therapie en 4. de systeemtherapie.

1. Psychoanalyse en psychodynamische therapie

Psychoanalyse en psychodynamische therapie gaan op zoek naar onze verborgen gevoelens, gedachten en motieven. Hierbij gaat men ervan uit dat veel van onze psychische én vaak ook lichamelijke problemen terug te voeren zijn naar ervaringen uit onze prille kindertijd, zoals een verstoorde hechting tussen ouder en kind. Door je van deze onbewuste processen bewust te worden kan je ermee aan de slag gaan. 

Meer info: Vlaamse Vereniging voor Psychoanalytische Therapie 

2. Gedragstherapie

Gedragstherapie (en cognitieve gedragstherapie) vertrekt van de veronderstelling dat alle gedrag is aangeleerd. De therapie is erop gericht de belemmerende gedrags- en gedachtenpatronen geleidelijk aan te vervangen door ‘gezondere’. 

Meer info: Vlaamse Vereniging voor Gedragstherapie 

Acceptance en commitment therapie en mindfulness based therapie zijn eigenlijk vormen van gedragstherapie (uit de zogenaamde derde generatie). Ze zijn erop gericht stil te staan bij je gedachten, gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen op een bepaald moment. Zo kan je leren te kiezen hoe je met deze gewaarwordingen omgaat, in plaats van er automatisch op te reageren. In deze therapie probeer je niet je gevoelens of gedachten te veranderen. Je accepteert dat ze er zijn, ook al zijn ze moeilijk. Daardoor kan je je veel beter richten op de zaken die je echt belangrijk vindt en die je wil bereiken. 

3. Ervaringsgerichte therapie

Ervaringsgerichte therapieën als de cliëntgerichte therapie ontstonden als een tegenreactie op de psychoanalyse. Ook hier is je gevoel, je beleving het uitgangspunt, maar je gaat niet zozeer op zoek naar wat er in het verleden gebeurde, maar naar wat er vandaag speelt. 

Meer info: Vlaamse Vereniging voor Cliëntgericht-Experiëntiële Psychotherapie en Counseling vzw 

Gestalttherapie is een variant waarbij ook aandacht gaat naar bijvoorbeeld lichamelijke gewaarwordingen en waar naast gesprekken ook gewerkt wordt met creatieve oefeningen zoals psychodrama, je laten inspireren door de natuur, enzovoort. 

Meer info: Nederlands-Vlaamse Associatie voor Gestalttherapie en Gestalttheorie

4. Systeemtherapie

Systeemtherapie heeft als uitgangspunt dat problemen grotendeels ontstaan door de manier waarop we met elkaar in interactie staan. Het probleem van één persoon in het gezin wordt dan gezien als een symptoom van het functioneren van het gezin als geheel. 

Stoornissen (vb. een eetstoornis, of een kind dat probleemgedrag vertoont) kunnen een manier zijn om het hele gezin in een, weliswaar wankel, evenwicht te houden. Dergelijke therapieën gaan dan ook met de relatie of het hele gezin aan de slag. Dit betekent ook dat je gezinsleden bereid moeten zijn om mee naar de therapeut te komen.

Meer info: Belgische Vereniging voor relatietherapie, gezinstherapie en systeeminterventie  

De contextuele therapie is een variant waarbij niet alleen het huidige gezin, maar ook de voorgaande generaties onder de loep worden genomen. Welke mogelijkheden en welke belemmeringen zijn van generatie op generatie doorgegeven? Vaak blijkt in zo’n therapie bijvoorbeeld dat ouders het onrecht dat hén is aangedaan op hun beurt op hun kinderen verhalen. In de contextuele therapie wordt gekeken hoe die vicieuze cirkel kan worden doorbroken. In zekere zin is contextuele therapie een combinatie van de systeem- en de psychodynamische therapie. 

Oplossingsgerichte therapie is een vorm van psychotherapeutische hulpverlening die gericht is op het benutten van de sterke kanten en hulpbronnen van de cliënt. Samen met de hulpverlener onderzoekt de cliënt welke vaardigheden hij al in huis heeft om zijn problemen aan te pakken. De oplossingsgerichte therapie is een manier van werken die gericht is op het versterken van de autonomie van cliënten, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar de oplossing in plaats van naar het probleem

Meer info: Vlaamse Vereniging van Deskundigen in de Oplossingsgerichte Therapie, Opvoedkunde en Coaching

Alternatief

Daarnaast zijn er een hoop therapieën in omloop die minder bestudeerd zijn en al dan niet eerder alternatief zijn, zoals familieopstellingen, emotional freedom technique, voice dialogue, NLP … tot zelfs paarden- of dolfijntherapie. Het is best mogelijk dat deze therapieën je enorm vooruit kunnen helpen. Toch is het erg belangrijk dat je goed probeert na te gaan hoe onderlegd de therapeut in kwestie is en in welke mate hij of zij vertrouwd is met psychische aandoeningen. Blijf bij jezelf aftoetsen hoe het aanvoelt en bespreek het als je twijfels hebt.