HerstelAcademie lanceert online aanbod

De HerstelAcademie: even voorstellen

De herstelvisie wint binnen de geestelijke gezondheidszorg steeds meer aan populariteit. Een HerstelAcademie biedt een open cursusaanbod rond diverse thema"s die te maken hebben met psychisch herstel. In de cursussen van een HerstelAcademie leren cursisten hun leven opnieuw in eigen handen nemen. Stap voor stap timmeren ze aan hun herstelproces. 

Geïnspireerd door de "Recovery Colleges" in de VS en de UK zag 2014 de eerste HerstelAcademie in Vlaanderen het licht. Ondertussen werden er veertien HerstelAcademies opgericht, verspreid over heel Vlaanderen. Ze hebben hun kracht en nut bewezen in het herstelgericht werken bij mensen met een psychische kwetsbaarheid. Ze schotelen geen ingewikkelde theorieën voor, maar korte, behapbare cursussen. Die worden telkens geserveerd door een docenten-duo: iemand met ervaringskennis én een hulpverlener. Samen brengen zij een warme boodschap van hoop, verbondenheid, betekenisgeving en veerkracht.  In het normale leven werkt de HerstelAcademie live met kleine groepen. Door Corona kon dat de afgelopen tijd uiteraard niet. Een aantal regio"s wilden het hier niet zomaar bij laten en besloten een online aanbod HerstelAcademie te ontwikkelen. Werken aan je herstel stopt immers niet door COVID-19! 

Dat zulke online cursussen inderdaad werken hebben Toon Derison, één van de pioniers van de HerstelAcademie in Vlaanderen, samen met zijn medewerkers aan den lijve kunnen ondervinden. Om meer mensen van dit aanbod op de hoogte te brengen, zowel hulpverleners als potentiële cursisten, gaan we graag even in op de mogelijkheden ervan. Misschien werkt het inspirerend voor andere organisaties om soortgelijke online initiatieven op te zetten. Het herstel van velen zou er alleen wel bij varen! We laten Toon aan het woord.

Op weg naar een online aanbod

Onder het motto: 'Niets doen is geen optie, was iedereen al snel overtuigd van de opstart  van een online HerstelAcademie. Natuurlijk volgden al snel heel wat praktische vragen, dit was voor ieder van ons onbekend terrein.
Een trainer verwoordde zijn drempelvrees als volgt: 

'Bij het idee om online een cursus te geven, was mijn eerste reactie: nee, dat lijkt me niets voor mij.  Een koude, gevoelloze computer kan nooit overbrengen waar de HerstelAcademie voor staat. Toch wou ik de uitdaging aangaan omdat het fantastisch zou zijn om ons initiatief ook in deze vervreemdende tijden te kunnen verderzetten. Na de eerste sessie wist ik het al: Dit werkt wel. Meer zelfs, ik ben ervan overtuigd dit me zelf goed had kunnen helpen in mijn eigen herstelproces.'

We beslisten om te starten met één van onze basiscursussen: "Jezelf in Herstel".
Deze cursus gaat in op de thema"s herstel, hoop, zelfregie, zelfbeeld en doelen stellen. Uiteraard kreeg het thema corona ook een plaats in het interactieve gebeuren. 

Bij de keuze van een onlinetool vonden we het belangrijk dat het platform waarmee we zouden werken heel gemakkelijk toegankelijk zou zijn en dat er interactief gewerkt kon worden (chatfunctie, break-out room, elkaar kunnen blijven zien wanneer het scherm gedeeld wordt). Wij kozen voor het platform Zoom.
Omdat het om een allereerste online aanbod ging, besloten we enkel promotie te maken via de nieuwsbrieven van de verschillende HerstelAcademies en onze facebookgroep en websites. Er werden drie cursussen opengesteld voor telkens een zestal studenten. Op korte termijn waren ze deze alle drie volzet.

Een warm onthaal van nieuwe cursisten krijgt bij de HerstelAcademies altijd bijzondere aandacht. Vaak doen we dit via een onthaalgesprek, tijdens zo"n gesprek luisteren we naar de leerwensen van de kandidaat-cursist en geven we uitleg over het aanbod en het verloop van de lessen. De studenten kiezen na het gesprek zelf welke cursus(sen) ze willen volgen. De onthaalgesprekken werden voor dit online aanbod telefonisch en waar mogelijk via een één- op-beeldbabbel gevoerd.

Een andere belangrijke gewoonte van de HerstelAcademie, die we ook online trouw wilden blijven, is in het begin van elke les even stilstaan bij de privacy- en omgangsafspraken. We merken immers dat dit heel belangrijk is om de deelnemers een veilig kader te kunnen bieden. Voor de start van de online cursus hebben we gevraagd wie er allemaal in beeld kon komen en wie er kon meeluisteren tijdens de sessies. Bij de start van de cursus werden de andere deelnemers hierover geïnformeerd. 

Ruim voor de start van de cursus kregen de cursisten via mail een Zoomlink, die link werd een halfuur voor de start van de eerste sessie toegankelijk gemaakt. We deden ook een beroep op een extra werkkracht tijdens de cursus, die zich puur op het technische aspect kon focussen. De cursisten konden een eigen werkschrift downloaden via de website en kregen ook de begeleidende PowerPoint.

Wat de cursisten ervan vonden

Uit de feedback van de cursisten leerden we dat zij in eerste instantie niet goed wisten wat ze konden verwachten van het online aanbod en of ze zich wel veilig genoeg zouden voelen om online zoveel over zichzelf te delen.
Een deelnemer verwoordde het zo:

'Wat eerst als ongemakkelijk aanvoelde, transformeerde zich tot een fijne denktank over herstel in jezelf. Natuurlijk zijn er aspecten die we nu als nadeel ervaren, maar het feit dat we kunnen praten met lotgenoten en ideeën uitwisselen, mensen stimuleren en mee inspireren in tijden waarop elk menselijk contact verboden wordt, is een godsgeschenk. We verliezen geen tijd in files, of om parkeerplaats te zoeken. We missen geen trams of bussen in de stromende regen. Nee, we zitten veilig thuis, met hopelijk een warme kop koffie.'

De deelnemers vonden het aanbod laagdrempelig omdat ze hun huis niet hoefden te verlaten en omdat het aanbod gratis was. De manier van lesgeven werd eveneens als laagdrempelig ervaren. Blijkbaar vonden de deelnemers het fijn dat de trainer met ervaringskennis input gaf over zijn/haar eigen verhaal. Dit gaf bij minstens een van de deelnemers een gevoel van hoop. Hoop voor herstel, hoop voor een betere toekomst!

De minpunten die door de deelnemers aangehaald werden, waren een gebrekkige internetverbinding, uiteraard hinderlijk  tijdens de cursus, en het feit dat er iets minder contact met  medecursisten mogelijk was dan in de real life sessies. De cursisten gaven wel aan dat de trainers erin slaagden om dit gemis goed op te vangen.
Dat blijkt o.a. uit de getuigenis van Ben: 

'Deze cursus helpt om dankzij de inbreng en inzichten van lotgenoten, en de lesgevers, tot een beter herstel te komen na, of tijdens, onze heropstanding na moeilijke momenten. Dit in een gemoedelijke en leerrijke sfeer. Ieder vertelt er op zijn (haar) manier welke problemen hij (zij) is tegengekomen en hoe hij (zij) deze een plaats heeft kunnen geven.'

Hoe trainers het hebben ervaren 

Bij de gezamenlijke evaluatie van de cursus waren we het erover eens dat een online cursus een strakker gepland schema vraagt dan cursussen in real life. Omdat er minder direct contact mogelijk is, moeten  de trainers vooraf heel goed met elkaar afstemmen. Verder bleek dat de bestaande cursus "Jezelf in herstel" goed bruikbaar was om er een eerste online aanbod mee te creëren. Een aandachtspunt dat we zeker meenemen is dat de uitvoering van opdrachten tijdens de cursus meestal minder tijd vergt dan in real life, gewoon omdat het aantal deelnemers kleiner is en iedereen dus sneller aan bod moet komen. Ook moet er voldoende aandacht besteed gaan naar de opdrachten die vooraf gegeven worden: die moeten online extra duidelijk zijn. 

Tijdens de cursus waren we blij dat we konden terugvallen op de technische kennis die we bij de proeflessen hadden opgedaan.

Kortom, onze eerste ervaringen als online trainers hebben we als heel positief ervaren!

Naar een nieuwe traditie?

Online werken aan herstel: het voelde in eerste instantie haast aan als een onmogelijke opdracht, maar de praktijk leerde ons dat we ook op deze manier verbindend en hoopgevend kunnen werken. 

Zelfs wanneer we later het "gewone" leven kunnen hervatten, kan een online aanbod van de HerstelAcademie nog altijd heilzaam zijn voor een grote doelgroep. Denk maar aan mensen met angstgevoelens (o.w.v. sociale angst, faalangst, angst m.b.t. PTSS, ...) of mensen die om praktische redenen niet tot bij de "fysieke" HerstelAcademies geraken. Aangezien deze eerste online cursus een grotendeels positieve ervaring is geweest voor zowel deelnemers, organisatie als trainers, is een vervolg hierop in een bepaalde context en/of voor een bepaalde doelgroep misschien wel een antwoord op een (nog niet) gestelde vraag?

Hoe dan ook: leven met een psychische kwetsbaarheid is niet gemakkelijk maar wél goed mogelijk, zelfs in coronatijden. Dat blijft de belangrijkste boodschap die de HerstelAcademie haar cursisten wil meegeven!

Is de online Herstelacademie iets voor jou? Er zijn nog vrije plaatsen!  Meer info en inschrijven op https://www.herstelacademie.be/online-academie/ .

Toon Derison is stafmedewerker bij het Steunpunt GG en GTB. In zijn carrière als psychiatrisch verpleegkundige was hij steeds enorm geboeid door de rehabilitatiegedachte. Later vanuit zijn opdracht binnen VDIP en opleidingen en stages in het buitenland, was het voor hem een logische stap om rond het thema herstel en herstelgerichte praktijken te gaan werken. De kracht van hoop en verbondenheid in de herstelvisie, geeft hem elke dag opnieuw goesting om aan het werk te gaan!