Over parentale burn-out

Lies Clerx, klinisch psycholoog en doctor in de psychologie, oprichter praktijk Leading Moms en mama van vier, dromerige bezieler van Ween maar-zakdoek en -podcast, schrijver van “Wat een moeder leiden kan”

Een parentale burn-out gelijkt sterk op een klassieke burn-out. Je voelt je als ouder emotioneel opgebrand, uitgeblust, uitgeput, kortweg: 'op'. De empathie voor je kind(eren) is sterk afgenomen, het lijkt alsof er een afstand is gekomen tussen jullie.

Een cliënte zei me onlangs: 'Ik kan niet meer lachen met hun mopjes, ik vind het gewoon echt niet grappig meer'. Als hulpverlener is dit al enorm pijnlijk om te horen, hoe moet het dan wel niet zijn om dit te ervaren als moeder … Tegelijk heel treffend als voorbeeld. En ook, o.a. door voorgaande: je voelt je mislukt als ouder - je wil dit niet voelen, je voelt je abnormaal, het voelt niet oké. Dit zijn gevoelens die het geheel van deze klachten nog verder versterken. De mildheid voor jezelf lijkt volledig verdwenen, je kan nog moeilijk relativeren.

Weet dat burn-out ook (en nét) voorkomt bij zeer gemotiveerde en betrokken ouders. Ouders die de lat voor zichzelf enorm hoog leggen.

Een parentale burn-out ontwikkelt zich geleidelijk aan. Er gaat een proces van chronische overbelasting aan vooraf. Als ouder heb je het gevoel dat wat je geeft niet meer in balans is met de energie die binnenkomt. Je stelt je vragen zoals ‘Kan ik het ouderschap wel aan?’, ‘Ben ik wel een goede moeder of vader?’.

Weet dat burn-out ook (en nét) voorkomt bij zeer gemotiveerde en betrokken ouders. Ouders die de lat voor zichzelf enorm hoog leggen. Het is niet jouw schuld, maar je kan er wel iets aan doen om dit te verhelpen.

Twijfel je of je er last van hebt dan kan je jezelf testen via burnoutparental.com/parent (test van UCL).

Je ontdekt er bovendien ook de mogelijke risicofactoren en beschermende factoren die invloed hebben op de ontwikkeling van een burn-out.

Burn-out is een stressgerelateerde aandoening, daarom is stress en spanning de belangrijkste emotie die je dient aan te pakken om van een burn-out te herstellen en/of deze te voorkomen.

Een burn-out kunnen we dus zien als een syndroom op het stressspectrum waarbij er verschillende risicofactoren zijn die de kans op het ontwikkelen ervan kunnen vergroten. Denk maar aan persoonlijkheidskenmerken zoals perfectionisme, situationele factoren (o.a. trauma, ingrijpende gebeurtenissen), en relationele factoren (o.a. relatie met je partner/ouders). Als er meerdere tegelijk voorkomen, stijgt de chronische stress op een bepaald moment in die mate dat deze niet langer kan worden gecompenseerd door de hulpmiddelen of bronnen waarover de betrokken ouder beschikt.

Burn-out is een stressgerelateerde aandoening, daarom is stress en spanning de belangrijkste emotie die je dient aan te pakken om van een burn-out te herstellen en/of deze te voorkomen.

Bewust leven lukt niet van de ene dag op de andere. Je kan niet door het leven razen als een raket en tegelijk ook nog bewust leven.

Er zijn oneindig veel manieren om met stress om te gaan, en soms loont het de moeite om er een beetje mee te experimenteren en op zoek te gaan naar jouw ideale manieren om te ontspannen. Jouw weg om weer bewuster in het hier en nu te leven in plaats van te veel bezig te zijn met wat er in het verleden gebeurde of je zorgen te maken over de toekomst.

Dat bewust leven lukt niet van de ene dag op de andere. Je kan niet door het leven razen als een raket en tegelijk ook nog bewust leven. Je moet dus niet alleen het gaspedaal lossen, je moet ook wat knopjes op je dashboard gaan zoeken – of mogelijks toevoegen, en vervolgens een en ander gaan bijstellen.

De makkelijkste manier om meer mindful (bewust) in het leven te staan, is door je aandacht te richten naar je zintuigen. Luister naar het geluid van de omgeving rondom je. Wat hoor je? Voel hoe heerlijk warm het water van de douche is, schrik niet enkel wanneer het te koud is. Kijk hoe mooi de natuur is onderweg naar je werk in plaats van op automatische piloot naar daar te rijden. Snuif de ochtendglorie op en proef hoe smaakvol je lunch of koffie is. Je hoeft er niets speciaals voor te doen, alles is er al – maar je bent er zo aan gewoon dat je aandacht geen halt meer houdt bij deze alledaagse dingen.

Het is enorm belangrijk dat je als ouder jezelf serieus neemt, van bij de eerste klachten.

Het is enorm belangrijk dat je als ouder jezelf serieus neemt, van bij de eerste klachten. Gaat het echt niet meer, sleep je je door de dag, heb je fysieke klachten, roep je te veel op je partner of de kinderen, lijkt elke dag een hoge berg? Trek er dan even de stekker uit en ga naar de huisarts om wat ruimte te creëren voor jezelf. Dat is geen schande. Dat is je recht. In dat ene leven wat je hebt!

Blijf ook niet te lang zelf proberen, maar durf hulp zoeken bij iemand die je kan begeleiden om jezelf weer op de rails te krijgen. Dat lukt vaak niet alleen, want jij zit er middenin en hebt daardoor weinig overzicht. Vaak zijn veel rusten, even niets doen (wat dus ook iets doen is) en extra hulp inschakelen de eerste belangrijke stappen.

Bij vrouwen zien we wel eens dat ze plots een leven aan het leiden zijn dat niet het hunne is.

Daarnaast is het erg belangrijk om het beeld over jezelf en je leven onder de loep te nemen. Ergens zit er iets waardoor je letterlijk en figuurlijk energie verliest. Bij vrouwen zien we wel eens dat ze plots een leven aan het leiden zijn dat niet het hunne is. Toch blijven ze volhouden omdat zoveel vrouwen dat doen, en ook zij denken dat dat dus van hen verwacht wordt (social media speelt daar ook een belangrijke rol in, probeer te doseren en je niet uit je lood te laten slaan door so called ‘perfecte plaatjes’). Er even tussenuit gaan om je eigen waarden weer scherper te stellen en op zoek te gaan naar een bewustere manier van leven is een groot cadeau voor jezelf en je naasten.

Leer eerst om (weer) goed te verbinden met jezelf om daarna (weer) in verbinding te kunnen gaan met je kind.

Verbinden met je kinderen doen de meeste ouders spontaan heel goed. En als dat niet zo is, dan is dat meestal omdat het met henzelf niet zo goed gaat. Leer eerst om (weer) goed te verbinden met jezelf om daarna (weer) in verbinding te kunnen gaan met je kind. Weet dat de sleutel tot verandering in jezelf ligt. Alles is er al! Je hebt daar niemands goedkeuring of erkenning voor nodig. Laat het ouderschap een zachte uitnodiging zijn om je ware zelf te ontplooien. Om jezelf net dat te geven wat nodig is.

En weet dat onze kinderen ook zien hoe wij voor onszelf zorgen (of niet), en daaruit leren. Laten we proberen het goede voorbeeld reeds van jongs af aan mee te geven door ook en bovenal goed voor onszelf te blijven zorgen. Zo kan je samen groeien als gezin, middenin de zoektocht naar ons unieke zelf.